Alle succesvolle beschavingen hebben één ding gemeen: ze vernieuwen energie. Om dat in deze tijd te doen is een inspirerend verhaal nodig dat zowel onze verbruiks- als levensenergie innoveert. Ook om de negatieve energie van onze leiders om te draaien.
In deze serie Het Nieuwe Groen-artikelen bespreek ik de slimste, meest cutting edge initiatieven en ideeën op het snijvlak van groen, duurzaamheid, innovatie en sociale impact.
Nederland kampt met een gebrek aan daadkracht op de grote dossiers – zorg, vergrijzing, regelgeving, stikstof en milieu – naast een onvermogen om Gronings gas en de toeslagenaffaire goed op te lossen. Dat heeft een simpele reden. Het verhaal van onze leiders blijft hangen in ‘links versus rechts’. De oplossing uit dit denkpatroon ligt historisch gezien voor de hand: energie innovatie. In deze tijd op verbruiks- en levensenergie.
Verbruiksenergie vernieuwen
We beginnen met verbruiksenergie. Want alle beschavingen die dit vernieuwden, wonnen. Zoals met vuur, het wiel, het paard of Papyrus, wat in Egypte de informatieoverdracht veel lichter maakte dan met stenen tabletten. De Perzen bedachten krachtige eerste windmolens vlak voor hun grote doorbraak. De roeiriem van de Grieken maakte scheepvaart veel sneller en zelfs zo lucratief, dat ze tijd kregen om te filosoferen.
Het Romeinse overwicht kwam mede door hun wegen en aquaducten. De Chinezen bouwden hetere smidsen en verpakten explosieve energie in buskruit, welke de Turken slim naar kanonnen vertaalden. De impact van de Engelse stoommachine is welbekend. De Amerikanen wonnen eerst met elektriciteit en daarna met atoomenergie. En zelfs die kortstondige Grüne Wende legde recent in Duitsland bepaald geen windeieren.
In Nederland was het de Vlaamse wiskundige Simon Stevin (1548 – 1620) die met uitvindingen als de wipmolen en de getrapte watergang de Gouden Eeuw startte. Dit leverde ons meer zaagkracht, meer hout, meer scheepsbouw, meer land en meer watercontrole op, wat tot de oprichting van de VOC (1602) leidde. Alhoewel er altijd die diep beschamende slavernij bladzijde blijft, zette dit ons wél op een eeuwenlange koers naar vrijheid.
Leiderschap voor iedereen
Nederland loopt nu vast op energie en dus ook op vrijheid. Een vol stroomnet, stikstof, regeldrift en hypotheekrenteaftrek zitten energie-efficiënter (ver)bouwen in de weg. Hierdoor stokt onze bewegingsvrijheid om te vernieuwen, of zelfs maar te verhuizen. En ons leiderschap van nu wijst alle kanten op behalve naar energie innovatie.
Dat terwijl we weten: fossiel raakt gewoon op en grootscheeps vergroenen geeft een enorm concurrentievoordeel, nog los van de opwarming van de aarde en onethische olieregimes. Daarvoor is een Vadertje Drees-achtige visie nodig. Hij nam het initiatief om overal gasleidingen aan te leggen. Deze zelfvoorzienende energie innovatie, aangezwengeld door onze gasvelden, verbeterde ons leven en behoort tot de beste politieke beslissingen van de 20e eeuw.
En cruciaal: het was wars van links-rechts navelstaren. Ons voltallig leiderschap van nu verdoet onze tijd met ouderwetse denkbeelden en bekvechten. Het is verspilde energie die wijzelf vervolgens weer afreageren naar migranten, zwakkeren én elkaar, met extra harde regels die de illusie van controle moeten geven. Dit ondermijnt niet alleen de democratie. Het straalt mentale zwakte uit.
Een mentaliteit van overvloed
Dit schaarste denken is een mindset die uitgaat van verlies. Het werkt verlammend: uit angst iets te verliezen (een achterban, je Haagse baantje) ga je vingerwijzen in plaats van ideeën bedenken. De sfeer is daardoor zo slecht dat weinigen meer denken in oplossingen. Onze leiders hebben blijkbaar onvoldoende zelfvertrouwen om een ambitieuze stip op de horizon te zetten en samen met het volk de mouwen op te stropen om daar te komen.
Die impasse geeft weer onnodige stress, terwijl depressie en agressie al overal is. En dat brengt ons op het tweede punt van deze tijdgeest: mentale en fysieke energie. Want hiertegenover staat denken in overvloed: de overtuiging dat Nederland een geweldige samenleving is die ruimschoots voldoende creatieve energie en talent heeft om te winnen.
Een gezond volk dat de energie uit de natuur beter waardeert is veerkrachtiger, reguleert haar emoties beter en gunt elkaar meer vrijheid. Levensenergie noem je dat, met extra focus op (preventieve) zorg, sport en educatie. Kortom, dé energie innovatie van nu is de combinatie van verbruiksenergie en levensenergie als focuspunt van onze investeringen.
Nederland als energie democratie
Deze onvoorwaardelijke energie vernieuwing kan in vijf tot tien jaar helemaal compleet zijn, net als na Drees gebeurde. Zo’n visie dwingt daarnaast om de andere dossiers op te lossen omdat we een groter gezamenlijk doel hebben. Plus, het is ook gewoon een keer basta. We kunnen niet eeuwig op de pof blijven leven.
Dit nieuwe verhaal noem ik Nederland – De Energie Democratie, vol frisse verbruiks- en levensenergie, die maatschappelijk en financieel vooruitgang brengt en de democratie versterkt. Als deze generatie leiders niet de kracht heeft hiervoor, dan stel ik voor dat ze snel ruimte maken voor anderen met betere vibes. Leiders die ons met energie innovatie terugzetten op onze originele, eeuwenlange koers naar vrijheid.
