“Toen ik afstudeerde had ik nog geen ChatGPT, hoor. Wij moesten gewoon zelf zwoegen.’’ Deze dooddoener hoorde ik de afgelopen maanden meerdere keren toen ik eindelijk (na flink blokken) zelf was afgestudeerd. Alsof het tegenwoordig supermakkelijk is, omdat ChatGPT bestaat. De verleiding is groot, want je voert één prompt in en je krijgt een vlekkeloze inleiding, drie tussenkopjes en een nette eindconclusie. Maar dát is precies het probleem.
Want nog te vaak zie ik e-mails van collega’s, vacatureteksten of social posts van bedrijven voorbijkomen waar het AI-gehalte vanaf druipt. De maker denkt dat hij een goede tekst of social post heeft gemaakt, maar in de realiteit zijn de teksten glad, braaf en jargonrijk.
Ze missen karakter, twijfel en ruis. Dat doet iets met de boodschap. Want je kunt de juiste dingen zeggen, maar zodra iemand voelt dat het met een chatbot is geschreven, komt het niet binnen. Sterker nog: het wekt wantrouwen.
Vooral in HR, waar communicatie draait om menselijkheid, cultuur en geloofwaardigheid, is dat een probleem. Ik laat zien waarom dat subtiele ChatGPT-sausje je meer kan kosten dan je denkt, en hoe je voorkomt dat het van je afstraalt.
Zonder ruis geen geloofwaardigheid
Laten we eerlijk zijn: ChatGPT maakt schrijven makkelijk. Het maakt altijd zinnen die lopen zonder spelfouten (ben ik zelf heel blij mee). De structuur is geen probleem. Beleefdheid gegarandeerd. Maar precies dáár begint het te wringen.
Want AI vermijdt risico, nuance, ruis en twijfel: precies díe dingen die een boodschap geloofwaardig maken. En in professioneel werk, zeker in HR, communicatie en organisatieadvies, is echtheid en betrouwbaarheid alles.
Wat bedoel ik daarmee?
- Een vacaturetekst die perfect gestructureerd is, maar niks zegt over hoe jullie écht werken.
- Een onboardingmail vol vriendelijke formaliteiten, maar zonder menselijke toon.
- Een LinkedIn-post over werkgeluk, zo gelikt dat het lijkt alsof het door élk ander bedrijf geschreven had kunnen zijn.
Het resultaat: mensen prikken erdoorheen. Je zegt misschien de goede dingen, maar de manier waarop ondermijnt je boodschap en daarmee haakt misschien wel die potentiële sollicitant af.
The Labour Illusion: waarom moeite loont
Waarom is het zo erg als iets té makkelijk voelt? Omdat mensen waarde koppelen aan de hoeveelheid moeite die gedaan is, en dat is wetenschappelijk onderbouwd.
De Labour Illusion is een psychologisch fenomeen ontdekt door onderzoekers van Harvard Business School (onder andere Ryan Buell en Michael Norton), dat stelt: mensen waarderen een dienst of product méér als ze kunnen zien hoeveel moeite er is gedaan, zelfs als die moeite niet strikt noodzakelijk is.
Met andere woorden: zichtbare inspanning creëert vertrouwen, waardering en geloofwaardigheid.
Mensen vinden AI-gedichten mooier en beter dan gewone gedichten. Deelnemers dachten dat de AI-gedichten door mensen waren geschreven.
Totdat ze te horen gekregen dat de gedichten van AI kwamen en gaven ze opeens een lagere beoordeling. De waardeperceptie wordt gekoppeld aan de inspanning die ze denken dat ergens ingestoken is.
Een AI-tekst voelt vaak te glad, te moeiteloos. Juist daardoor missen we dat gevoel van echtheid en betrokkenheid. We vertrouwen eerder op iemand die tastbaar laat zien dat hij of zij iets met zorg heeft verwoord inclusief nuance, twijfel of stijlbreuken.
Die zichtbare moeite ís dus niet zonde van je tijd. Het is wat jouw communicatie geloofwaardig maakt.
Wat er op het spel staat
Een gekopieerde tekst verliest meer dan alleen stijl. Als je de standaardtaal van AI overneemt, lever je in op:
- Vertrouwen: mensen geloven je minder.
- Herkenbaarheid: je content is inwisselbaar.
- Verbondenheid: het voelt alsof er niemand thuis is aan de andere kant van het scherm.
Wie zich achter AI-taal verschuilt, klinkt al snel als iedereen. En dat is precies hoe je mensen kwijtraakt. Psychologisch gezien werkt het simpel: een boodschap komt geloofwaardiger over als die ook ruis, twijfel of imperfectie bevat. Uit onderzoek van Stanford blijkt zelfs dat té perfecte, generieke taal eerder wantrouwen oproept dan vertrouwen.
In cijfers:
Praktijkcase: zo klinkt een typische AI-mail (en zo zou ik hem herschrijven)
Je hebt net een sollicitatiegesprek gehad en je vraagt ChatGPT een bedankmail te schrijven:
AI-versie
“Bedankt voor het prettige gesprek van vanochtend. Ik waardeer de kans om meer te weten te komen over uw organisatie. Ik kijk ernaar uit om mogelijk deel uit te maken van uw team.”
Mijn versie
“Wat een fijne kennismaking vanochtend. Leuk om meer te horen over jullie toekomstplannen én de manier van werken. Ik kijk er naar uit om hopelijk bij te gaan dragen!
Zie je het verschil? De AI-versie is beleefd, correct, maar inwisselbaar. Mijn versie bevat iets specifieks uit het gesprek, een menselijke toon en karakter. En precies dat maakt het geloofwaardig.
Of je wil als HR-adviseur iets delen over het verwelkomen van een nieuwe collega op LinkedIn:
AI-versie
We zijn enthousiast om Lisa te verwelkomen in ons dynamische team! Met haar passie voor HR en haar frisse blik zal ze zeker waarde toevoegen aan onze organisatie.
Samen bouwen we verder aan een inclusieve, innovatieve werkomgeving waarin iedereen de ruimte krijgt om te groeien.
#Welkom #Teamwork #HR #SamenGroei #NieuweCollega #Impact
Mijn versie
Vandaag is de eerste werkdag van onze nieuwkomer Lisa. Haar eerste vraag tijdens het sollicitatiegesprek? “Wat vinden jullie eigenlijk moeilijk aan samenwerken?”
Geen elevator pitch of gepraat over koetjes en kalfjes, maar BAM! En ik dacht alleen maar: yes.
Geen mens die vraagt naar het beoordelingssysteem zónder eerst te willen weten hoe het écht gaat.
Lisa, leuk dat je er bent. Welkom. 🎈
Signalen dat je LinkedIn-post misschien te veel AI ademt:
- Hij begint met “We zijn enthousiast om…”
- Je noemt “waarde toevoegen”, “groei” of “impact” zonder concreet voorbeeld
- Je hashtags zeggen niks dat je tekst nog niet zei
- Je zou het ook namens élk ander bedrijf kunnen posten
- Afsluiters als: “Hopelijk helpt dit je verder.”
- Hashtags #Met #Hoofdletters #Voor #Elk #Woord
Zo blijf je geloofwaardig met AI
Herken je dat? De AI-zinnen en emoji’s die overal opduiken? In eerdere Frankwatching-artikelen zijn bingo’s en emoji-lijstjes al uitgebreid gedeeld. Mijn advies: bekijk ze met een kritische bril en maak een sport van het herkennen ervan in je mailbox.
Stappenplan: Zo pas je ChatGPT professioneel toe
- Gebruik het als startpunt, niet als eindproduct
Laat ChatGPT je helpen met structuur of eerste zinnen, maar herschrijf altijd zelf. - Voeg altijd iets persoonlijks toe
Een voorbeeld, anekdote of context uit jouw praktijk. - Check op karakter
Lees het hardop en vraag: zou ík dit echt zo zeggen? - Controleer op clichés en AI-sporen
Bingo-woorden, emoji’s, hashtags met hoofdletters – schrap of vervang ze. - Stel jezelf de vraag: zou ik dit ook durven schrijven zónder AI.
Gebruik AI, maar laat het niet van je afstralen
Ik kan natuurlijk als echte Gen-Z’er niet wegblijven van ChatGPT. Sterker nog; toen ChatGPT laatst een storing had grapte al mijn collega’s dat ik nu in een compleet gat viel. Ondanks dat ChatGPT ons leven makkelijker maakt, is het ook uitdagend om er professioneel mee te werken.
Dus gebruik AI, zeer zeker! Maar niet klakkeloos. Want nu alles sneller, schaalbaarder en efficiënter wordt is herkenbare, geloofwaardige communicatie belangrijker dan ooit.
AI zoals ChatGPT zijn krachtige tools. Maar geloofwaardigheid laat zich niet automatiseren.
